Carotiscavernosus fistel: oorzaken, symptomen, behandeling, operatie, nazorg, prognose

Definitie van een carotisarterioveneuze fistel (CAVF)

Een carotisarterioveneuze fistel (Carotid Arteriovenous Fistula, CAVF) is een aandoening waarbij een abnormale verbinding ontstaat tussen de halsslagader (carotis) en een aanliggende ader (meestal de interne jugulaire ader). Deze verbinding zorgt ervoor dat het bloed direct van de slagader naar de ader stroomt, waardoor de normale bloedstroom wordt omzeild. Dit leidt tot een abnormale bloedstroom en kan ernstige vasculaire en cardiovasculaire problemen veroorzaken.

Een carotisarterioveneuze fistel kan aangeboren zijn of later in het leven ontstaan door trauma, chirurgie of andere vaataandoeningen. Wanneer een arterioveneuze fistel zich ontwikkelt, stroomt het bloed met hoge snelheid, wat de bloedvaten overbelast. In de loop van de tijd kunnen verschillende symptomen en complicaties ontstaan.

Kenmerken van een carotisarterioveneuze fistel

Het belangrijkste kenmerk van een carotisarterioveneuze fistel is de abnormale, directe verbinding tussen een slagader en een ader. Deze verbinding verstoort de normale bloedcirculatie en kan verschillende ernstige symptomen en complicaties veroorzaken. De belangrijkste kenmerken zijn:

1. Abnormale bloedstroom: Door de abnormale verbinding tussen slagader en ader stroomt het bloed met hoge snelheid en verandert de richting van de bloedstroom. Dit kan de bloeddruk abnormaal verhogen of verlagen en ernstige cardiovasculaire problemen veroorzaken.

2. Risicogroepen: Een carotisarterioveneuze fistel kan worden veroorzaakt door verschillende factoren, zoals hoge bloeddruk, arteriosclerose, vasculitis, trauma en chirurgie. Sommige patiënten kunnen de aandoening ook aangeboren hebben.

3. Potentiële ernstige gevolgen: Als een carotisarterioveneuze fistel niet wordt behandeld, kan dit in de loop van de tijd leiden tot een grotere belasting van de bloedvaten en ernstige complicaties. Met name de bloedtoevoer naar de hersenen kan worden belemmerd, wat kan leiden tot een beroerte of een transient ischemic attack (TIA).

4. Vaatverwijding: Door de abnormale bloedstroom kunnen slagaders en aders abnormaal verwijden. Dit kan leiden tot compressie van het omliggende weefsel of problemen met de bloedcirculatie.

Oorzaken van een carotisarterioveneuze fistel

1. Aangeboren oorzaken

• Genetische factoren: Een aangeboren vaatafwijking kan leiden tot een abnormale verbinding tussen de halsslagader en de ader. Deze vorm van carotisarterioveneuze fistel is zeldzaam, maar kan wel geassocieerd zijn met bepaalde genetische aandoeningen of ontwikkelingsstoornissen van de bloedvaten.

2. Verworven oorzaken

• Trauma: De meest voorkomende oorzaak van een carotisarterioveneuze fistel is trauma. Een sterke externe impact of verwonding kan de halsslagader en de aanliggende ader beschadigen, waardoor een abnormale verbinding kan ontstaan. Dit kan bijvoorbeeld het gevolg zijn van een verkeersongeval, een schotwond of een val.
• Chirurgie: Tijdens een operatie aan de halsslagader of andere chirurgische ingrepen kunnen bloedvaten beschadigd raken of verbonden worden, waardoor een arterioveneuze fistel kan ontstaan. Problemen kunnen ook optreden tijdens het herstel van de bloedvaten na een operatie.
• Vasculitis en infecties: Vasculitis of infecties kunnen de vaatwand beschadigen, waardoor een abnormale verbinding tussen slagader en ader kan ontstaan. Vasculitis veroorzaakt ontsteking van de vaatwand, wat de vaatstructuur aantast.
• Arteriosclerose: Door arteriosclerose kunnen de bloedvaten stijf en vernauwd raken, waardoor een abnormale verbinding tussen slagader en ader kan ontstaan. Dit komt vaker voor bij patiënten met hoge bloeddruk of diabetes.

Symptomen van een carotisarterioveneuze fistel

De symptomen van een carotisarterioveneuze fistel kunnen variëren afhankelijk van de ernst van de laesie, de locatie en de snelheid van de bloedstroom. In eerste instantie kunnen er geen symptomen zijn, maar deze kunnen zich geleidelijk ontwikkelen. De belangrijkste symptomen zijn:

1. Een kloppend geluid in de nek (auscultatie): Bij een carotisarterioveneuze fistel kan een kloppend geluid of een bonzende pulsatie in de nek worden gehoord. Dit komt doordat het bloed abnormaal snel stroomt door de verbinding tussen slagader en ader. Dit geluid kan door een arts worden gehoord met behulp van een stethoscoop.

2. Zwelling of opgezette nek: Door de abnormale bloedstroom kan de halsslagader en de aanliggende ader verwijden, wat leidt tot een opgezet gevoel in de nek. Zwelling of een opgezette nek kan voorkomen.

3. Hoofdpijn: Een carotisarterioveneuze fistel kan de bloedstroom naar de hersenen verstoren of verhogen, wat hoofdpijn kan veroorzaken.

4. Duizeligheid: Door de abnormale bloedstroom kan de hersenen te weinig zuurstof en voedingsstoffen krijgen. Dit kan leiden tot duizeligheid of evenwichtsproblemen.

5. Visusstoornissen: De bloedstroomstoornis kan het deel van de hersenen dat verantwoordelijk is voor het gezichtsvermogen beïnvloeden, wat kan leiden tot visusstoornissen of wazig zien.

6. Misselijkheid en braken: Een carotisarterioveneuze fistel kan de hersenbloedtoevoer beïnvloeden en symptomen zoals misselijkheid en braken veroorzaken.

7. Neurologische symptomen: In ernstige gevallen kunnen neurologische symptomen optreden, zoals verlamming van een arm of been, spraakproblemen, vergelijkbaar met de symptomen van een beroerte of een transient ischemic attack (TIA).

Diagnose van een carotisarterioveneuze fistel

De diagnose van een carotisarterioveneuze fistel wordt voornamelijk gesteld door middel van beeldvorming. De belangrijkste diagnostische methoden zijn:

1. Echografie: Met behulp van echografie kan de bloedstroom in de halsslagader en de interne jugulaire ader worden gemeten om een abnormale bloedstroom te detecteren. Echografie is een niet-invasieve en snelle test die nuttig is bij het bevestigen van het vermoeden van een carotisarterioveneuze fistel.

2. CT-angiografie: CT-angiografie kan worden gebruikt om de locatie en de grootte van de carotisarterioveneuze fistel nauwkeurig te bepalen. Deze test geeft een duidelijk beeld van de relatie tussen slagader en ader.

3. MRI-angiografie: Met behulp van MRI kan de toestand van de bloedvaten nauwkeurig worden beoordeeld. MRI geeft een gedetailleerd beeld van weefselveranderingen en is nuttig bij de diagnose van een arterioveneuze fistel.

4. Angiografie: Angiografie is de definitieve diagnostische methode en kan de exacte locatie van de carotisarterioveneuze fistel bepalen. Het is een test waarbij de bloedvaten worden afgebeeld om de probleemgebieden duidelijk te identificeren.

Behandeling en chirurgische methoden voor een carotisarterioveneuze fistel

De behandeling van een carotisarterioveneuze fistel is voornamelijk gericht op het stoppen van de abnormale bloedstroom en het herstellen van de vaatstructuur. De behandelmethode hangt af van de grootte en locatie van de arterioveneuze fistel en de toestand van de patiënt.

1. Niet-chirurgische behandeling

• Medicamenteuze behandeling: Medicijnen kunnen worden gebruikt om de bloeddruk te reguleren of om complicaties als gevolg van de arterioveneuze fistel te voorkomen.
• Observatie: In vroege stadia, als de symptomen minimaal zijn of de arterioveneuze fistel klein is, kan worden gekozen voor observatie om de bloedstroom te monitoren. Sommige kleine arterioveneuze fistulae genezen vanzelf.

2. Chirurgische behandeling

• Sluiten van de arterioveneuze fistel: De meest voorkomende behandelmethode is het chirurgisch sluiten van de arterioveneuze fistel. Tijdens de operatie wordt de abnormale verbinding tussen slagader en ader verbroken om de bloedstroom te normaliseren.
• Stentplaatsing: Als het bloedvat verwijd is of vernauwing vertoont, kan een stent worden geplaatst om het bloedvat te verwijden.
• Vaatreconstructie: Als de arterioveneuze fistel groot is of het bloedvat beschadigd is, kan vaatreconstructie worden uitgevoerd om de normale bloedstroom te herstellen.

Prognose en beheersing van een carotisarterioveneuze fistel

De prognose van een carotisarterioveneuze fistel hangt af van het tijdstip en de methode van behandeling. Bij een adequate behandeling kan de bloedstroom worden genormaliseerd en kunnen de symptomen verbeteren. Als de behandeling echter wordt uitgesteld, kan de arterioveneuze fistel groter worden en het risico op ernstige complicaties toenemen.

Beheer

• Regelmatige controles: Patiënten met een carotisarterioveneuze fistel moeten regelmatig hun vaatstatus laten controleren en veranderingen in de abnormale bloedstroom detecteren.
• Medicijnbeheer: Aandoeningen zoals hoge bloeddruk of hyperlipidemie kunnen een carotisarterioveneuze fistel verergeren, daarom is het belangrijk om deze aandoeningen te behandelen en te beheersen.
• Leefstijlverandering: Een gezond voedingspatroon, regelmatige lichaamsbeweging, stoppen met roken en matig alcoholgebruik zijn belangrijk voor het behoud van een goede vaatgezondheid.

Conclusie

Een carotisarterioveneuze fistel is een aandoening waarbij een abnormale verbinding ontstaat tussen de halsslagader en de interne jugulaire ader, wat kan leiden tot ernstige cardiovasculaire problemen. Het kan aangeboren of verworven zijn, en de symptomen kunnen sterk variëren. In eerste instantie kan een kloppend geluid in de nek of een opgezet gevoel worden ervaren, terwijl in ernstige gevallen hoofdpijn, duizeligheid en neurologische symptomen kunnen optreden.