Niezakaźne zapalenie wsierdzia: przyczyny, objawy, leczenie, operacja, szpital, zgon

Niezakaźne zapalenie wsierdzia (Non-infective Endocarditis)

1. Definicja

Niezakaźne zapalenie wsierdzia (Non-infective Endocarditis, NIE) to schorzenie, w którym występuje zapalenie wewnętrznej błony serca, ale bez przyczyny zakaźnej. W przeciwieństwie do zakaźnego zapalenia wsierdzia (zakaźnego zapalenia wsierdzia), nie jest ono spowodowane inwazją zewnętrznych patogenów, takich jak bakterie, wirusy lub grzyby. Zamiast tego, przyczyną zapalenia wewnętrznej błony lub zastawek serca mogą być zakrzepy krwi, reakcje immunologiczne lub inne choroby podstawowe.

Niezakaźne zapalenie wsierdzia występuje głównie w wyniku tworzenia się nieprawidłowych zakrzepów krwi (skrzeplin) na zastawkach serca lub jako reakcja zapalna w przebiegu istniejących chorób serca. Schorzenie to jest stosunkowo rzadkie w porównaniu z zakaźnym zapaleniem wsierdzia, ale może prowadzić do poważnych powikłań, dlatego ważne jest dokładne rozpoznanie i leczenie.

2. Charakterystyka

Niezakaźne zapalenie wsierdzia charakteryzuje się brakiem czynnika zakaźnegow zapaleniu wewnętrznej błony serca, a przede wszystkim patologicznymi zjawiskami związanymi z zaburzeniami krzepnięcia krwi. Główne cechy to:

Tworzenie się zakrzepów: Nieprawidłowy proces krzepnięcia krwi prowadzi do tworzenia się zakrzepów na wewnętrznej błonie serca. Zakrzepy te często przylegają do zastawek lub mogą blokować naczynia krwionośne.
Związek z chorobami autoimmunologicznymi: Niezakaźne zapalenie wsierdzia może być często związane z chorobami autoimmunologicznymi, często występując u pacjentów z toczniem rumieniowatym układowym lub innymi schorzeniami związanymi z układem odpornościowym.
Problemy z zastawkami serca: Istniejące choroby serca lub choroby zastawek mogą zwiększać ryzyko wystąpienia niezakaźnego zapalenia wsierdzia.
Brak zakażenia: W przeciwieństwie do zakaźnego zapalenia wsierdzia, schorzenie to nie jest spowodowane przez zewnętrzne patogeny, ale raczej wynika z nieprawidłowości w krzepnięciu krwi lub reakcji immunologicznych.

3. Przyczyny

Głównymi przyczynami niezakaźnego zapalenia wsierdzia są zaburzenia krzepnięcia krwi oraz choroby autoimmunologiczne. Oprócz tego, przyczyną mogą być niektóre choroby serca lub choroby naczyń krwionośnych. Główne przyczyny to:

3.1. Zaburzenia krzepnięcia krwi

Zakrzep na zastawce serca: Główną przyczyną powstawania zakrzepów na wewnętrznej błonie serca są choroby zastawek serca. Nieprawidłowy przepływ krwi przez zastawkę może prowadzić do krzepnięcia krwi i tworzenia się zakrzepów, które mogą powodować zapalenie wewnętrznej błony serca.
Zespół przeciwciał antyfosfolipidowych: Zespół przeciwciał antyfosfolipidowych (zespół antyfosfolipidowy) jest chorobą autoimmunologiczną charakteryzującą się tendencją do nieprawidłowego krzepnięcia krwi. Jest to jedna z głównych przyczyn niezakaźnego zapalenia wsierdzia, zwłaszcza tworzenia się zakrzepów na zastawkach serca.

3.2. Choroby autoimmunologiczne

Toczeń rumieniowaty układowy: Toczeń rumieniowaty układowy, choroba autoimmunologiczna, może powodować niezakaźne zapalenie wsierdzia. U pacjentów z toczniem układ odpornościowy atakuje własne tkanki, co prowadzi do zapalenia wewnętrznej błony serca i tworzenia się zakrzepów na zastawkach.
Reumatyczne choroby serca: Choroby serca spowodowane reumatyzmem mogą być związane z niezakaźnym zapaleniem wsierdzia. Reumatyczne choroby serca mogą uszkadzać zastawki serca, co może prowadzić do tworzenia się zakrzepów.

3.3. Inne przyczyny

Choroby serca: W przypadku istniejących chorób serca (np. choroby zastawek serca, arytmie serca), może dochodzić do tworzenia się zakrzepów lub zapalenia wewnętrznej błony serca.
Nowotwory złośliwe: U niektórych pacjentów z nowotworami może wystąpić niezakaźne zapalenie wsierdzia, ponieważ nowotwór może prowadzić do tworzenia się zakrzepów lub wywoływać reakcje immunologiczne.
Transplantacja narządów i stosowanie leków immunosupresyjnych: U osób po transplantacji narządów lub stosujących leki immunosupresyjne może wystąpić niezakaźne zapalenie wsierdzia z powodu nieprawidłowej reakcji układu odpornościowego.

4. Objawy

Objawy niezakaźnego zapalenia wsierdzia są stosunkowo mniej widoczne niż w przypadku zakaźnego zapalenia wsierdzia, ale nadal mogą wskazywać na poważny stan. Główne objawy to:

Gorączka: W przebiegu niezakaźnego zapalenia wsierdzia może wystąpić gorączka. Jednak ze względu na brak zakażenia, gorączka może być mniej trwała niż w przypadku zakaźnego zapalenia wsierdzia.
Zmęczenie i osłabienie: Z powodu zmniejszonej sprawności serca pacjent może odczuwać zmęczenie i osłabienie.
Szmery sercowe: Uszkodzenie zastawek serca może prowadzić do występowania szmerów sercowych, które mogą zostać wykryte przez lekarza za pomocą osłuchiwania.
Duszność: Z powodu zmniejszonej sprawności serca może wystąpić duszność.
Inne powikłania: Jeśli zakrzep rozprzestrzeni się na serce lub inne narządy, mogą wystąpić powikłania takie jak udar mózgu, zatorowość płucna lub uszkodzenie nerek.

5. Metody leczenia i zabiegi chirurgiczne

Leczenie niezakaźnego zapalenia wsierdzia koncentruje się na leczeniu choroby podstawowej oraz leczeniu zakrzepów.

5.1. Leczenie farmakologiczne

Leki przeciwzakrzepowe: Główną metodą leczenia niezakaźnego zapalenia wsierdzia jest stosowanie leków przeciwzakrzepowych (np. warfaryna, aspiryna). Leki przeciwzakrzepowe zapobiegają dalszemu wzrostowi zakrzepów i pomagają w usunięciu już istniejących.
Leki immunosupresyjne: W przypadku zapalenia wsierdzia spowodowanego chorobą autoimmunologiczną można stosować leki immunosupresyjne (np. kortykosteroidy, leki immunosupresyjne). Leki te regulują reakcje immunologiczne i łagodzą stan zapalny.
Leczenie choroby podstawowej: Ważne jest leczenie choroby podstawowej, która spowodowała niezakaźne zapalenie wsierdzia. Na przykład leczenie tocznia rumieniowatego układowego lub reumatycznych chorób serca może pomóc w zmniejszeniu stanu zapalnego.

5.2. Leczenie chirurgiczne

Zabieg na zastawce serca: W przypadku poważnego uszkodzenia zastawek serca może być konieczna wymiana lub naprawa zastawki.
Zabieg usunięcia zakrzepu: Jeśli zakrzep na wewnętrznej błonie serca blokuje przepływ krwi lub pogarsza funkcjonowanie serca, konieczne może być jego chirurgiczne usunięcie.

6. Rokowanie i metody postępowania

Rokowanie w przypadku niezakaźnego zapalenia wsierdzia zależy od choroby podstawowej i reakcji na leczenie. Przy odpowiednim leczeniu większość pacjentów może wyleczyć się z choroby, ale wystąpienie powikłań może pogorszyć rokowanie.

6.1. Rokowanie

Leczenie choroby podstawowej: Dobra kontrola choroby podstawowej (np. tocznia rumieniowatego układowego, zespołu przeciwciał antyfosfolipidowych) może prowadzić do pozytywnego rokowania.
Wystąpienie powikłań: Rozprzestrzenienie się zakrzepu do mózgu lub płuc może prowadzić do powikłań i pogorszenia rokowania.

6.2. Metody postępowania

Regularne badania: Regularne badania stanu krzepnięcia krwi umożliwiają odpowiednie dawkowanie leków przeciwzakrzepowych i monitorowanie skuteczności leczenia.
Modulacja odporności: W przypadku zapalenia wsierdzia spowodowanego chorobą autoimmunologiczną, leczenie obejmuje stosowanie leków immunosupresyjnych lub immunomodulujących.
Leczenie choroby podstawowej: W przypadku występowania chorób takich jak toczeń rumieniowaty układowy lub zespół przeciwciał antyfosfolipidowych, konieczne jest ich staranne leczenie w celu zapobiegania zapaleniu wsierdzia.

Podsumowanie

Niezakaźne zapalenie wsierdzia, w przeciwieństwie do zakaźnego zapalenia wsierdzia, nie jest spowodowane infekcją bakteriami lub wirusami, lecz wynika z zaburzeń krzepnięcia krwi lub reakcji immunologicznych. Głównymi przyczynami są zaburzenia krzepnięcia krwi i choroby autoimmunologiczne. Odpowiednie leczenie i postępowanie mogą poprawić rokowanie. Metody leczenia obejmują leczenie zakrzepów, stosowanie leków immunosupresyjnych oraz zabiegi chirurgiczne na zastawkach serca. Ważne jest regularne monitorowanie stanu pacjenta i leczenie choroby podstawowej.