Co to jest tętnica szyjna? Objawy, leczenie, metody operacyjne

W tętnicy szyjnej (łac. Carotid artery) znajduje się główny naczyń krwionośny – tętnica szyjna, która odgrywa kluczową rolę w dostarczaniu krwi do mózgu. Problemy z tętnicą szyjną mogą prowadzić do chorób naczyniowo-mózgowych, dlatego jej znaczenie jest ogromne. W tym miejscu szczegółowo omówimy definicję tętnicy szyjnej, objawy, przyczyny, metody leczenia i zabiegów chirurgicznych, a także rokowanie i sposoby postępowania.

1. Definicja tętnicy szyjnej

Tętnica szyjna to główna tętnica położona w szyi, ważny naczyń krwionośny zaopatrujący w krew głowę i mózg. Tętnica szyjna dzieli się na lewą i prawą, zlokalizowane po odpowiedniej stronie. Tętnica szyjna dzieli się na dwie główne gałęzie:

Tętnica szyjna wewnętrzna (łac. Internal carotid artery, ICA): Zaopatruje mózg w krew.
Tętnica szyjna zewnętrzna (łac. External carotid artery, ECA): Zaopatruje w krew skórę głowy, twarz i szyję.

Ponieważ tętnica szyjna jest ważną drogą transportującą krew z serca do mózgu, jej zwężenie lub zablokowanie może prowadzić do udaru mózgu i innych chorób naczyniowo-mózgowych.

2. Charakterystyka tętnicy szyjnej

Tętnica szyjna dzieli się na tętnicę szyjną wewnętrzną i zewnętrzną, a jej przebieg znajduje się w przedniej części szyi. Tętnica szyjna wewnętrzna odgrywa kluczową rolę w dostarczaniu krwi do mózgu. Tętnica szyjna jest ważną tętnicą transportującą krew z szyi do mózgu, dlatego bezproblemowy przepływ krwi jest niezwykle istotny. Ta tętnica odgrywa ważną rolę w krążeniu krwi między sercem a mózgiem.

3. Przyczyny chorób tętnicy szyjnej

Najczęstszą przyczyną chorób tętnicy szyjnej jest **miażdżyca (łac. Atherosclerosis)**. Miażdżyca to stan, w którym w ścianach tętnic odkłada się tłuszcz, cholesterol i wapń, prowadząc do zwężenia i stwardnienia naczyń krwionośnych. W rezultacie przepływ krwi jest ograniczony lub zablokowany, a zwężenie tętnicy szyjnej powoduje zmniejszenie dopływu krwi do mózgu, co może prowadzić do udaru mózgu i innych poważnych powikłań.

Inne przyczyny chorób tętnicy szyjnej to:

Nadciśnienie tętnicze: Nadciśnienie tętnicze wywiera stały nacisk na ściany tętnic, co może przyspieszyć miażdżycę.
Palenie tytoniu: Palenie tytoniu szkodzi zdrowiu naczyń krwionośnych i zwiększa ryzyko miażdżycy.
Cukrzyca: Cukrzyca uszkadza naczynia krwionośne i może przyspieszyć miażdżycę.
Hiperlipidemia: Wysoki poziom cholesterolu i trójglicerydów we krwi może pogorszyć miażdżycę.
Czynniki genetyczne: Obciążenie rodzinne może zwiększać ryzyko wystąpienia chorób tętnicy szyjnej.

4. Objawy chorób tętnicy szyjnej

Objawy chorób tętnicy szyjnej mogą być bardzo zróżnicowane i pojawiają się głównie w przypadku niedostatecznego dopływu krwi do mózgu. Główne objawy to:

Przemijająca utrata wzroku: Może wystąpić przemijająca utrata wzroku w jednym oku.
Trudności z mówieniem: Może wystąpić bełkotliwa mowa lub trudności z mówieniem.
Osłabienie lub porażenie kończyn: Może wystąpić drętwienie lub paraliż jednej ręki lub nogi.
Zawroty głowy: Niedostateczny dopływ krwi do mózgu może powodować zawroty głowy lub utratę równowagi.
Ból głowy: Może wystąpić nagły ból głowy.
Przemijający atak niedokrwienny (TIA): Przemijające objawy udaru mózgu, takie jak nagłe osłabienie lub utrata wzroku, które ustępują w ciągu kilku minut lub godzin.

5. Diagnostyka chorób tętnicy szyjnej

Do diagnozowania chorób tętnicy szyjnej stosuje się kilka metod badawczych:

Badanie ultrasonograficzne: USG tętnic szyjnych jest najczęściej stosowaną metodą oceny stopnia zwężenia naczyń. Ultrasonografia pozwala ocenić przepływ krwi i grubość ścian tętnic.
Angiografia komputerowa (TK): Badanie to pozwala na szczegółową ocenę stanu tętnic szyjnych i mózgowych.
Angiografia metodą rezonansu magnetycznego (MRI): Badanie to pozwala na jeszcze bardziej precyzyjną ocenę stanu mózgu i tętnic szyjnych.
Badania krwi: Badania krwi pozwalają na ocenę poziomu lipidów, glukozy i innych czynników ryzyka chorób tętnicy szyjnej.

6. Leczenie i metody chirurgiczne w chorobach tętnicy szyjnej

Leczenie chorób tętnicy szyjnej zależy od stanu pacjenta i stopnia zwężenia tętnicy. Metody leczenia dzielą się na leczenie zachowawcze i leczenie chirurgiczne.

(1) Leczenie zachowawcze

Leczenie farmakologiczne: Może być konieczne leczenie farmakologiczne mające na celu kontrolowanie nadciśnienia tętniczego, hiperlipidemii i cukrzycy. Mogą być również stosowane leki przeciwzakrzepowe i przeciwagregacyjne.
Zmiana stylu życia: Ważne jest rzucenie palenia, utrzymanie zrównoważonej diety i regularne ćwiczenia fizyczne w celu kontrolowania ciśnienia krwi.

(2) Leczenie chirurgiczne

Endarterektomia tętnicy szyjnej (łac. Carotid endarterectomy): Zabieg chirurgiczny polegający na usunięciu złogów z tętnicy szyjnej. Jest on wykonywany w przypadku znacznego zwężenia tętnicy szyjnej. Po zabiegu przepływ krwi zostaje przywrócony, co zmniejsza ryzyko udaru mózgu.
Implant stentu tętnicy szyjnej (łac. Carotid stenting): Metoda polegająca na wszczepieniu stentu do tętnicy szyjnej w celu poszerzenia światła naczynia. Może być stosowana w przypadku trudności lub ryzyka związanego z zabiegiem chirurgicznym.

7. Rokowanie i sposoby postępowania w chorobach tętnicy szyjnej

Rokowanie w chorobach tętnicy szyjnej zależy od stanu pacjenta, zastosowanej metody leczenia, stopnia zwężenia i współistnienia innych chorób. W przypadku skutecznego leczenia rokowanie jest zazwyczaj dobre. Jednakże opóźnienie lub niepełne leczenie może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak udar mózgu.

Sposoby postępowania

Regularne badania kontrolne: Osoby z chorobami tętnicy szyjnej powinny regularnie wykonywać USG tętnic szyjnych lub inne badania kontrolne w celu monitorowania stanu naczyń krwionośnych.
Zmiana stylu życia: Ważne jest utrzymanie zdrowej diety i regularnych ćwiczeń fizycznych, aby wspomóc zdrowie układu sercowo-naczyniowego.
Przyjmowanie leków: Należy przyjmować leki przepisane przez lekarza w celu kontrolowania nadciśnienia tętniczego, hiperlipidemii i cukrzycy, aby wspomóc zdrowie naczyń krwionośnych.

Podsumowanie

Choroby tętnicy szyjnej mogą prowadzić do poważnych chorób naczyniowo-mózgowych, dlatego profilaktyka i odpowiednie postępowanie są niezwykle ważne. Wczesne wykrycie zwężenia tętnicy szyjnej lub miażdżycy i podjęcie odpowiedniego leczenia znacznie zmniejsza ryzyko udaru mózgu. Dbanie o zdrowy styl życia i regularne badania kontrolne są kluczowe dla utrzymania zdrowia tętnic szyjnych.