Objawy, leczenie, operacja, zgon, rokowanie, przyczyny i szpitale w przypadku zakaźnego zapalenia wsierdzia tętnicy szyjnej

Zakaźne zapalenie wsierdzia (Infective Endocarditis)

1. Definicja

Zakaźne zapalenie wsierdzia (zakaźne zapalenie śródserdzia, Infective Endocarditis, IE) to choroba, w której bakterie, grzyby lub inne patogeny zakażają wewnętrzną błonę serca, powodując stan zapalny. Choroba ta występuje głównie w zastawkach serca, szczególnie w miejscach, gdzie przepływ krwi jest spowolniony lub dochodzi do refluksu. Bakterie lub grzyby dostają się do serca drogą krwi i zakażają wewnętrzną błonę. Zapalenie wsierdzia może poważnie wpływać na funkcje serca i w przypadku braku leczenia może prowadzić do śmierci – jest to choroba zagrażająca życiu.

2. Charakterystyka

Główne cechy zakaźnego zapalenia wsierdzia to:

• Zakażenie bakteryjne: W większości przypadków choroba jest spowodowana przez bakterie, w tym głównie Streptococcus viridans, Staphylococcus aureus, Enterococcus – to one są głównymi przyczynami.
• Zakażenie krwiopochodne: Patogeny docierają do serca przez krew, powodując stan zapalny wsierdzia. Patogeny łatwiej kolonizują miejsca, gdzie przepływ krwi jest spowolniony lub występuje refluks.
• Uszkodzenie zastawek serca: Zakażenie błony wewnętrznej serca przez bakterie prowadzi do uszkodzenia zastawek serca, co powoduje problemy z jego funkcjonowaniem, takie jak niewydolność serca, nieprawidłowe odgłosy serca oraz niedomykalność zastawek serca.
• Powikłania: Rozprzestrzenianie się zakażenia na inne narządy, takie jak mózg, nerki czy płuca, może prowadzić do wielu powikłań.

3. Przyczyny

Główne czynniki etiologiczne zakaźnego zapalenia wsierdzia to:

• Streptococcus (gatunki Streptococcus): zwłaszcza Streptococcus viridans – bakterie zasiedlające jamę ustną i górne drogi oddechowe.
• Złociste gronkowce (Staphylococcus aureus): bakterie zasiedlające skórę i górne drogi oddechowe, głównie Staphylococcus aureus powoduje zakażenia.
• Bakterie jelitowe (Enterococci): bakterie występujące w jelicie grubym, mogące powodować zapalenie wsierdzia.
• Inne bakterie i grzyby: takie jak Candida mogą być również czynnikami sprawczymi.

Te patogeny często rozprzestrzeniają się do serca przez krew. Warunki sprzyjające zakażeniu to:

• Choroby serca: Osoby z istniejącymi chorobami serca (np. choroby zastawek, sztuczne zastawki serca) są bardziej narażone na zakaźne zapalenie wsierdzia.
• Zakażenie krwiopochodne: Zakażenia krwiopochodne spowodowane zabiegami stomatologicznymi, zabiegami chirurgicznymi lub iniekcjami dożylnymi mogą prowadzić do zakaźnego zapalenia wsierdzia.
• Osłabiony układ odpornościowy: Może wystąpić u osób z osłabionym układem odpornościowym (np. osoby z rakiem, cukrzycą lub poddawane leczeniu immunosupresyjne).
• Narkomania: Osoby zażywające narkotyki dożylnie są bardziej narażone na zakażenie.

4. Objawy

Objawy zakaźnego zapalenia wsierdzia mogą się różnić w zależności od miejsca zakażenia, jego nasilenia i stanu układu odpornościowego pacjenta. Typowe objawy to:

• Gorączka: Większość pacjentów doświadcza wysokiej gorączki (powyżej 38°C). Gorączka często jest wczesnym objawem zakażenia.
• Utrata masy ciała, zmęczenie, osłabienie: Objawy ogólnoustrojowe związane z zakażeniem, takie jak utrata masy ciała i zmęczenie.
• Zmiana odgłosów serca: Uszkodzenie zastawek serca w wyniku stanu zapalnego może prowadzić do nieprawidłowych odgłosów serca lub szmerów (heart murmur).
• Duszność: Może wystąpić w wyniku niewydolności serca.
• Guzki Oslera: Mogą pojawić się małe, bolesne guzki na opuszkach palców.
• Krwotoki: Mogą pojawić się drobne krwotoki pod paznokciami, zwane splinter hemorrhages.
• Zaburzenia równowagi: W przebiegu długotrwałego zakażenia mogą wystąpić objawy neurologiczne. Rozprzestrzenienie się zakażenia do mózgu może prowadzić do udaru mózgu.

5. Leczenie i metody chirurgiczne

Leczenie zakaźnego zapalenia wsierdzia dzieli się na leczenie antybiotykowe i leczenie chirurgiczne.

5.1. Leczenie antybiotykowe

• Wybór antybiotyku: Wstępne leczenie obejmuje hospitalizację i podawanie silnych antybiotyków dożylnie. Główne antybiotyki to Penicylina, Wankomycyna, Gentamycyna itp., a wybór antybiotyku zależy od rodzaju zakażającej bakterii.
• Czas trwania leczenia: Leczenie powinno trwać co najmniej 4-6 tygodni, a antybiotyki należy podawać do czasu całkowitego wyleczenia zakażenia.
• Monitorowanie: Jeśli zakażenie nie zostanie całkowicie usunięte lub stan pacjenta się pogorszy, może być konieczna zmiana antybiotyku lub zastosowanie innych metod leczenia.

5.2. Leczenie chirurgiczne

• Chirurgia zastawek serca: Jeśli zakaźne zapalenie wsierdzia spowodowało uszkodzenie lub nieprawidłowe funkcjonowanie zastawek serca, może być konieczna ich wymiana lub naprawa. Może być konieczna implantacja sztucznej zastawki serca lub usunięcie zakażonej części.
• Inne zabiegi chirurgiczne: W przypadku rozprzestrzenienia się zakażenia na inne narządy lub gdy zakażony skrzep zatyka naczynia krwionośne, może być konieczny zabieg chirurgiczny.

6. Rokowanie i metody postępowania

Rokowanie w zakaźnym zapaleniu wsierdzia zależy w dużej mierze od momentu postawienia diagnozy i rozpoczęcia leczenia. Wczesne leczenie może zapobiec poważnym, zagrażającym życiu powikłaniom. Jednak opóźnione leczenie lub wystąpienie powikłań może mieć śmiertelny skutek.

6.1. Rokowanie

• Szybkie leczenie: Szybkie rozpoczęcie leczenia w większości przypadków prowadzi do skutecznego usunięcia zakażenia.
• Wystąpienie powikłań: Wystąpienie powikłań, takich jak udar mózgu, niewydolność serca lub uszkodzenie nerek, pogarsza rokowanie. Rozprzestrzenienie się zakażenia do mózgu może prowadzić do udaru mózgu.

6.2. Metody postępowania

• Regularne badania kontrolne: Po leczeniu konieczne są regularne badania kontrolne w celu monitorowania stanu serca i kontynuowania leczenia.
• Profilaktyka zakażeń: W niektórych sytuacjach, takich jak zabiegi stomatologiczne, zabiegi chirurgiczne lub dializy, można stosować profilaktyczne antybiotyki. Ważne jest również unikanie narkomanii i wzmacnianie układu odpornościowego.
• Zdrowy styl życia: Utrzymywanie ogólnego stanu zdrowia poprzez zdrową dietę, regularne ćwiczenia i radzenie sobie ze stresem jest bardzo ważne.

Podsumowanie

Wczesne leczenie zakaźnego zapalenia wsierdzia jest kluczowe. Choroba jest spowodowana przez bakterie lub grzyby, a jej objawy są zróżnicowane i mogą prowadzić do poważnych powikłań, dlatego wczesna diagnoza i leczenie są niezbędne. Konieczne jest zastosowanie odpowiedniej kombinacji leczenia antybiotykami i zabiegami chirurgicznymi, a po leczeniu niezbędna jest ciągła opieka i profilaktyka.