Karotis Apse Belirtileri, Tedavisi, Ölüm, Nedenleri, Ameliyat, Prognoz, Yönetim

Kareten Arteri Apse Tanımı

**Kareten arter apse (Carotid Artery Aneurysm)**, karotis arterde oluşananormal bir genişlemeyi ifade eder. Bu, karotis arterin damar duvarının zayıflaması ve kanın damar iç duvarını iterek damarın genişlemesiyle oluşan bir durumdur. Karotis arter, beyne oksijen ve besin sağlayan önemli bir damardır ve damar içinde apse oluşması ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Kareten arter apse, damar duvarının yırtılması veya pıhtı oluşumu nedeniyleinme riskini artırır.

Apse genellikledamar duvarının zayıflaması, enfeksiyon veya travma nedeniyle oluşur ve karotis arterin daralması veya genişlemesi sırasında kan akışı engellenir ve bu da çeşitli komplikasyonlara yol açabilir. Bu apse, anevrizmaya (aneurysm) benzer ancak apse, enfeksiyöz bir nedenden dolayı oluşmasıyla karakterizedir, bu nedenle doğru tanı ve tedavi çok önemlidir.

Kareten Arteri Apsenin Özellikleri

Kareten arter apsenin temel özelliğianormal damar genişlemesidir. Bu, aşağıdaki temel özelliklere sahiptir:

1. Damar duvarının zayıflaması: Apse, karotis arterin damar duvarının zayıflamasıyla oluşur. Damar duvarının zayıflaması, damar içi basıncı kaldıramaması ve damarın şişmesiyle apse oluşmasına neden olur.

2. Anormal genişleme: Kareten arter apse genellikle damarın belirli bir bölgesinde oluşur ve bu bölge anormal bir şekilde genişleyerek apse oluşturur. Apse, damar duvarının zayıflaması nedeniyle genişler ve bu genişleme şiddetli ise damarın yırtılma riski yüksektir.

3. Enfeksiyöz neden: Kareten arter apse, bazı enfeksiyonlar nedeniyle oluşabilir. Örneğin, bakteriyel enfeksiyon (çoğunluklaStreptococcus veya Staphylococcus) damar duvarına nüfuz ederek iltihap ve apse oluşturabilir.

4. Nadiren oluşur: Kareten arter apse nispeten nadir görülen bir hastalıktır, çoğunluklakarotis arter travması veya ateroskleroz gibi durumlar varsa oluşma olasılığı yüksektir. Ayrıca, enfeksiyöz apse durumunda, enfeksiyon kan yoluyla yayılarak oluşabilir.

5. Eşlik eden hastalıklar: Kareten arter apse, genellikle diğer kardiyovasküler hastalıklar veya enfeksiyonlarla birlikte görülebilir. Örneğin, apsenin oluştuğu karotis arter dışında, kalpte veya diğer büyük atardamarlarda oluşan iltihaplar da ilgili olabilir.

Kareten Arteri Apsenin Nedenleri

Kareten arter apse, çeşitli nedenlerle oluşabilir. Başlıca nedenler şunlardır:

1. Enfeksiyöz nedenler

• Enfeksiyöz anevrizma(Infectious Aneurysm) bakteri veya mantar gibi enfeksiyonlar nedeniyle oluşur. Enfeksiyon genelliklebakteriyemi(bacteremia) yoluyla yayılır veStreptococcus(Streptococcus) veyaStaphylococcus(Staphylococcus) gibi bakteriler karotis arter duvarına nüfuz ederek iltihaba neden olabilir. Bu enfeksiyöz nedenler nedeniyle karotis arter apse oluşabilir.

2. Travma

• Karotis arterde travma meydana gelirse, damar duvarı hasar görür ve bu da damar içinde apse oluşmasına neden olabilir. Travma,trafik kazası, spor esnasındaki kazalar, cerrahi prosedürler gibi çeşitli durumlarda meydana gelebilir. Travma nedeniyle damar iç duvarında yırtılma veya kırılma oluşursa, kan damar duvarının içine birikir ve apse oluşur.

3. Ateroskleroz

• Ateroskleroz(Atherosclerosis), karotis arter apsesine neden olabilen bir diğer önemli faktördür. Ateroskleroza bağlı damar iç duvar hasarı, damar duvarını zayıflatır ve bunun sonucunda damar genişler ve apse oluşturabilir. Hipertansiyon veya hiperlipidemi gibi ateroskleroz risk faktörleri, karotis arter apse oluşma riskini artırır.

4. Yaş ve cinsiyet

• Kareten arter apse, yaşlılarda daha sık görülür. Yaş arttıkça damarlar zayıflar ve ateroskleroz gibi risk faktörleri artar, bu nedenle apse oluşma olasılığı da artar. Ayrıca, erkeklerde daha sık görülme eğilimindedir.

5. Konjenital nedenler

• Bazı genetik hastalıklar damarları zayıflatabilir ve damarlarda apse oluşmasına neden olabilir. Örneğin, **Marfan sendromu (Marfan syndrome)** veya **Ehlers-Danlos sendromu (Ehlers-Danlos syndrome)** gibi bağ dokusu hastalıkları karotis arter apsesine neden olabilir.

Kareten Arteri Apsenin Belirtileri

Kareten arter apse, belirtiler ortaya çıkana kadar gizli kalabilir. Başlangıçta, apse küçük olabilir veya belirtiler önemsiz olabilir ve bunları tespit etmek zor olabilir. Ancak apse büyüdüğünde veya yırtıldığında ciddi belirtiler ortaya çıkabilir. Kareten arter apsenin başlıca belirtileri şunlardır:

1. Boyun ağrısı: Karotis arterde apse oluşursa, özellikle apse büyüdüğünde veya iltihap şiddetlendiğinde boyunda ağrı hissedilebilir. Bu ağrı, donuk veya batıcı bir his olarak ortaya çıkabilir.

2. Baş ağrısı: Kareten arter apse beyni etkilerse baş ağrısı oluşabilir. Apse kan akışını engellediği veya kanı geriye doğru ittiği için beyin kan akışında sorunlara neden olabilir.

3. Baş dönmesi ve bayılma: Apse kan akışını engellerse, beyne giden kan akışı düzensizleşir ve baş dönmesi veya bayılma meydana gelebilir.

4. Görme bozukluğu: Apse büyüyerek damarı sıkıştırırsa, görüş bulanıklaşabilir veya ciddi durumlarda görme kaybı yaşanabilir. Bu, beyin kan akışındaki yetersizlik nedeniyle oluşabilir.

5. Nefes darlığı: Büyük bir kareten arter apse durumunda, büyüklüğü artarak bitişik organlara baskı yapabilir. Bu nedenlenefes darlığı veya yutma güçlüğü meydana gelebilir.

6. Boyunda şişme: Apse büyüdükçe boyun bölgesi şişebilir. Bu şişme, apse nedeniyle damar duvarının zayıflaması veya iltihabın oluşmasıyla meydana gelir.

7. Ateş: Enfeksiyöz apse durumunda, apse bölgesinde iltihap oluşur ve vücut ısısı yükselir, ateş meydana gelir. Bu, vücuttaki inflamatuar yanıta bağlı olarak oluşur.

Kareten Arteri Apsenin Tanısı

Kareten arter apsenin teşhisi için başlıca yöntemler şunlardır:

1. Fizik muayene: Doktor, hastanın boynunu ve damarlarını palpe ederek anormal şişlik veya ağrı olup olmadığını kontrol edebilir. Ayrıca, ciddi durumlarda stetoskop ile apse olan bölgeden anormal sesler duyulabilir.

2. Ultrasonografi: Kareten arter apsenin teşhisi için en yaygın yöntemlerden biriultrasonografidir. Ultrason, invaziv olmayan ve hızlı bir şekilde apsenin varlığını ve boyutunu tespit edebilir.

3. BT ve MR: Daha doğru bir değerlendirme içinBT veya MR anjiyografi yapılabilir. Bunlar, damar yapısını ve apsenin boyutunu ve yerini net bir şekilde gösterir.

4. Anjiyografi (Angiography): Apsenin boyutunu, yerini ve damar içindeki akışı ayrıntılı olarak görmek için anjiyografi kullanılabilir.

Kareten Arteri Apsenin Tedavi ve Cerrahi Yöntemleri

Kareten arter apsenin tedavisi, apsenin boyutuna, nedenine ve belirtilerine bağlıdır. Tedavi yöntemleri temel olarakilaç tedavisi vecerrahi tedavi olarak ikiye ayrılır.

1. İlaç tedavisi

• Antibiyotik tedavi: Enfeksiyöz apse durumundaantibiyotik tedavisi gereklidir. Apsenin neden olduğu enfeksiyonu tedavi etmek için uygun antibiyotik kullanılır.
• Antikoagülanlar: Apse pıhtı ile ilgiliyse,antikoagülanlar kullanılarak pıhtı oluşumu önlenebilir.

2. Cerrahi tedavi

• Cerrahi drenaj: Apse çok büyüdüğünde veya enfeksiyon şiddetli olduğunda, apsenin çıkarılması ve drenaj yapılması gerekebilir. Apse bölgesinde enfeksiyon varsa, iltihabı gidermek için çıkarılması gerekir.
• Damar baypas cerrahisi: Apse karotis arter yapısını bozuyorsa veya kan akışını engelliyorsa, baypas ameliyatı ile kan akışı normale döndürülmelidir.Stent yerleştirilmesi de düşünülebilir.
• Apse çıkarılması: Apse yırtılırsa veya ciddi komplikasyonlara yol açma olasılığı varsa, apsenin tamamen çıkarılması için ameliyat gerekir.

Kareten Arteri Apsenin Prognozu ve Yönetim Yöntemleri

Kareten arter apsenin prognozu, apsenin boyutuna, nedenine ve tedavi zamanlamasına bağlıdır. Enfeksiyöz apse, uygun antibiyotik tedavisi ve drenaj ile iyi bir prognoza sahip olabilir ve damar hasarı veya apsenin yırtılması prognozu kötüleştirebilir. Özellikle, apsenin yırtılması ciddi kanamaya, inmeye veya enfeksiyona neden olabileceğinden erken teşhis ve tedavi önemlidir.

Yönetim yöntemleri

• Düzenli kontroller: Apseli hastalar, apsenin boyutunu ve değişikliklerini takip etmek için düzenli ultrason ve damar muayenelerinden geçmelidir.
• İlaç tedavisinin sürdürülmesi: Enfeksiyöz apse durumunda, antibiyotikler düzenli olarak alınmalıdır. Bu ilaç tedavisi, apsenin boyutunu küçültmek ve nüksü önlemek için önemlidir.
• Yaşam tarzı yönetimi: Tansiyon ve kan şekeri kontrolünü içerensağlıklı yaşam tarzı sürdürülmesi önemlidir. Ayrıca, sigarayı bırakmak ve sağlıklı beslenme alışkanlıkları ile aterosklerozu önlemek gerekir.